Phục trang truyền thống ở làng cổ Đường Lâm

Trích “Phục trang truyền thống ở làng cổ Đường Lâm giá trị và bảo tồn/Phan Hải Linh” 

Quần: Là loại trang phục lao động phổ biến. Quần được may bằng vải thô, vải kềnh (vải dệt sợi to) nhuộm màu đen hoặc màu nâu. Người Đường Lâm trước đây thường mài củ nâu lấy nước đem nhúng vải mộc vào nhuộm. Khoảng 5 nước là vải già, có màu nâu. Để vải bền và giữ màu người ta lấy vỏ cây xó trong rừng hoặc lá ổi ngâm trong bùn rồi chít (quét) lên vải, sau đó đem phơi căng 4 góc vải. Làm như vậy vài lần vải sẽ cứng, bền màu. Vải được nhuộm bằng phương pháp này gọi là “vải chít bùn”. 

Theo ông Kiều Văn Quỳnh (85 tuổi, xóm Giữa, Cam Lâm), bà Hà Thị Vin (71 tuổi, xóm Hậu, Mông Phụ), thì trước năm 1945 phụ nữ vùng Đường Lâm chủ yếu mặc váy 4 bức hay váy 5 bức , nam giới đóng khố hay mặc quần. Sau đó phụ nữ cũng bỏ váy mặc quần cho tiện. Quần không cắt theo từng ống và ghép ở giữa mà ghép lệch nên được gọi là “quần chân què”. 

Váy may bằng 4 vuông vải, dài quá đầy gối gọi là váy 4 bức. Đũng quần cắt thấp cho tiện đi lại, làm việc đồng áng, nên còn gọi là “quần đũng sa”. Hai ống quần ghép chéo hẹp hơn ở cạp và xòe ở phía đũng. Mỗi ống quần có một mặt liền và một mặt ghép vải. Quần không phân biệt trước sau. Cạp quần xưa không dùng giải rút mà để liền rồi buộc túm lại hoặc thắt bằng dây xòe ra nên còn được gọi là “quần bắp bẹ” hay “lá tọa”. Những chiếc quần chân què còn lại ở Đường Lâm hiện nay đều là loại sau này đã may cạp để lồng dải rút. Để tiết kiệm, khi mảnh vải quần hay áo nào cũ rách, người ta chỉ tháo miếng đó ra, ghép thay miếng vải mới. Người Đường Lâm có câu; “Áo đổi thân, quần đổi bức” để chỉ việc này.